BiH – San Marino
San Marino: Više auta nego navijača
Dok u BiH ljudi sve češće mogu da priušte automobil i broj registracija raste, San Marino koristi svoju poresku politiku kao džoker za masovnu registraciju, i time drži svjetski rekord u vozilima po glavi stanovnika...
Dok reprezentacije Bosne i Hercegovine i San Marina izlaze na teren, na papiru je jasno ko je favorit – BiH, bez dileme. Ali šta bi se desilo kada bismo ovu utakmicu posmatrali kroz drugu prizmu – onu automobilsku? Koliko vozila imaju ove dvije zemlje? I šta broj automobila po glavi stanovnika otkriva o njima?
San Marino je vjerovatno najneobičniji protivnik koji će ove godine igrati protiv BiH i to ne samo zbog svoje skromne fudbalske istorije, već i zbog jedne fascinantne činjenice – u San Marinu ima više automobila nego stanovnika. I to ne malo više, već značajno više.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije San Marino ima 54.956 registrovanih vozila na populaciju od 33.860 ljudi. To znači čak 1,6 automobila po osobi – uključujući i djecu! U poređenju, to je više od Islanda, Luksemburga, pa čak i Novog Zelanda, koji su poznati po visokom standardu i automobilskom zasićenju.
Ali kako je to moguće u državi koja ima svega 23 kvadratna kilometra?
Ključ leži u ekonomskoj politici ove mikrodržave. San Marino, iako potpuno okružen Italijom, nije članica Evropske unije i samim tim ne primjenjuje visoke poreze koji važe u ostatku Evrope. Dok Italijani na kupovinu automobila plaćaju PDV od 22%, u San Marinu je porez između samo 3,5% i 7%. Ova razlika čini San Marino omiljenom destinacijom za kupovinu vozila – ne samo među lokalnim stanovništvom, već i među Italijanima i Evropljanima.
Drugim riječima, dobar dio tih registrovanih automobila uopšte i ne ostaje u San Marinu. Ljudi ih kupe tamo, registruju na lokalne tablice, i potom ih koriste u drugim državama. Tako San Marino, iako simbolično mali, ima statistički ogromnu „automobilsku flotu“ – broj vozila gotovo jednak kao u Belizeu, zemlji 400 puta većoj i s desetostruko više stanovnika.
BiH – rast broja vozila, ali daleko od San Marina
S druge strane, Bosna i Hercegovina bilježi stabilan, ali realniji rast broja vozila. U 2024. godini u BiH je registrovano ukupno 1.295.224 cestovnih vozila, što je za 61.441 više nego godinu ranije – porast od skoro 5%. Na populaciju od približno 3,2 miliona stanovnika, to znači oko 0,4 automobila po osobi – četiri puta manje nego u San Marinu. Ipak, trend je uzlazni. Rast se bilježi u svim dijelovima zemlje, što govori o postepenom ekonomskom oporavku, većoj mobilnosti stanovništva i – sve važnijoj ulozi automobila u svakodnevnom životu.
Kada lopta krene sa centra, BiH će imati više argumenata – u fudbalu. Ali kada govorimo o automobilima, San Marino je nesporni šampion – makar na papiru. Na terenu ćemo gledati duel Davida i Golijata – u ekonomiji i auto-industriji, stvari stoje gotovo obrnuto, a nama ostaje da uživamo u oba nadmetanja – i fudbalskom, i automobilskom.
P.S. Prema izvještaju WHO iz 2018. godine, u svijetu je bilo gotovo 2 milijarde registrovanih vozila, što je duplo više nego 2009. godine. Globalna vožnja nikad nije bila veća – a ni zanimljivija za analizu.